Giá trị & Nhu cầu

Nhu cầu là tất cả những gì mà con người cần để sống trọn vẹn, sống phơi phới. Về cốt lõi, mọi người đều có một số nhu cầu như nhau. Tuy nhiên, với mỗi người thì các yếu tố xã hội, văn hóa, cách giáo dục, trải nghiệm cá nhân, v.v. sẽ ảnh hưởng lên cái nền tảng nhu cầu phổ quát này. Một người lớn lên trong một hoàn cảnh nhất định sẽ chỉ có một số cách (phương tiện) nhất định để đáp ứng các nhu cầu của mình, và người đó cũng sẽ thường chỉ ưu tiên đáp ứng một số các nhu cầu trong tổng số nhu cầu của họ, đặc biệt là trong những tình huống khó. Qua thời gian, những nhu cầu mà một người liên tục ưu tiên dần hình thành thế giới quan của họ, và được gọi là giá trị. Giá trị cũng có thể là những nhu cầu đã dằn vặt chúng ta khi chúng không được ưu tiên chăm sóc.

Với em thì một phần lớn của quá trình em trưởng thành là việc em nhìn rõ những nhu cầu & giá trị của mình đang ở đâu, chúng có thay đổi qua thời gian không, em có đang hài lòng với chúng không. Khi có mâu thuẫn, em có đang chọn lựa cách hành xử của mình một cách có ý thức không, hay là em tự động làm theo quán tính. Ví dụ, cùng là việc em không lên tiếng khi nhà em mua bịch nilon về nhà, nhưng em có thể (1) ấm ức trong một cái áp lực vô hình về phép lịch sự, hoặc (2) em có thể vui vẻ dọn cơm và biết rằng mình sẽ nói vào cuối tuần, hợp thời điểm hơn. Trong trường hợp (1) thì nhu cầu kết nối quan trọng với em, nhưng em không công nhận nó. Trường hợp (2) thì em ý thức được mình đang ưu tiên cái gì. Càng hiểu rõ những nhu cầu nào em ưu tiên (là giá trị của em), thì em càng dũng cảm và chắc tay trong việc hòa giải mâu thuẫn hơn.

Phân biệt giữa “giá trị” và “phán xét đạo đức”. Khi chính mình hoặc người khác hành xử chệch đi với giá trị của mình, thì mình có thể lựa chọn (1) quay lại thấu cảm cho nhu cầu đang được ưu tiên chăm sóc bởi hành động đó, rồi đề xuất những cách mới, hoặc (2) phán xét chính mình hay người khác là một cái thể loại gì đó không thể hiểu được, không phải là người nữa rồi, v.v.

Thấu tình, Đạt ý - GTTA 101 Khóa 2 - Khang Ng (2021)

Đâu là nhu cầu nội sinh hay nhu cầu điều kiện hóa?

• Tự hỏi: Nếu đạt được nhu cầu này ai là người vui nhất? Nếu nhu cầu không được đáp ứng thì ai là người buồn hơn bạn?
• Cần ngồi cùng cá nhấn/ nhóm, thay vì trả lời lý trí.

Mục tiêu phân biệt nhu cầu & giá trị?

• Hòa giải/ tỉnh thức trong lòng: Mình có đang chia thế giới thành đúng sai?
• Hòa giải với người khác: Mình có đang gây tổn thương với những phán xét đạo đức?

Nhu cầu ưu tiên có trở thành giá trị hay không?

Có sự tương quan lớn giữa tần số sử dụng các từ ngữ  mang tính phân loại và đánh giá người khác và tần số xảy ra các vụ bạo lực. - Nghiên cứu của Giáo sư tâm lý học O.J. Harvey tại Đại học Colorado

"The tendency to bifurcate events in terms of black-white categories would also be expected ... a greater tendency to view persons who are different from oneself as inferior. Therefore, to the degree that the California F scale assesses stereotypic thinking, authoritarianism, and the external attribution of causality, this scale could be an operation for arrested forms of system I functioning. However, the F scale would also appear to measure system II ( Extrapunitive ) tendencies and system III (Other-directed) tendencies (cf. McClintock, 1958) to some extent."

"...the long-term aim of every modification procedure, whether it is psychotherapv, education, milieu therapy, or whatever, should be to produce structural change toward more abstract conceptual structure."

Harvey, O. J., Hunt, D. E., & Schroder, H. M. (1961). Conceptual systems and personality organization. (Full text)

Bài tập: Làm bạn với tâm trí so sánh (Ongo)

Nhóm mình đang ở trong: Kết nối, yêu thương, gắn bó, bình yên, thanh thoát, transcendence, chăm sóc, thấu hiểu, 

Đồng điệu, đồng hành, đơn giản, trân trọng, ý nghĩa

Tiết kiệm = an toàn, san sẻ, thấu hiểu, chấp nhận, dịu dàng

1. Gia đình: Đưa ra ý kiến mới, thông tin hữu ích. Gây tranh cãi. || 
1. Em đọc sách sắp xếp không gian.
2. Cập nhật thông tin kinh tế.
3. Ông nói em nên làm thế này. Nói ông thương em.
2. Công việc: Ngôi nhà thứ hai đang thuộc về. Mắt xích quan trọng. Độc lập rồi góp ý kiến để hoàn thiện dự án. 
1. Đến sớm 5-10. Có sẵn giấy bút.
2. Hỏi lại.
3. Giỏi chuyên môn làm người khác nể. Quyền lực.
4. Hay tranh ai làm xong sớm.
5. Nói xấu nhau, ko lo làm việc.
6. Ko chịu hiểu lý do người ta làm việc mà sân si. 
3. Gia đình: Trong gia đình, em là người quan tâm kết nối mọi người. Em là người tránh xung đột, tìm lời nhẹ nhàng, khác chị em khó chịu là to tiếng ngay. Em là người chăm lo đời sống tinh thần, khác mẹ em chỉ lo kiếm tiền.
1. Tôi thiền mỗi ngày.
2. Tôi làm thiệp ngày sinh nhật. Tôi tổ chức vòng tròn chia sẻ.
3. Tôi dành thời gian lắng nghe và hiểu cho Thỏ.
4. Chị tôi hay hỏi vặn Thỏ.
5. Mẹ tôi hay mua đồ gia dụng mới.
6. Mẹ tôi hay kể những điều mẹ không hài lòng về người khác.
4. Cộng đồng L&D, facilitation: Trong cộng đồng L&D, tôi là người quay vào bên trong, tìm những gì cốt lõi bất biến, không chạy theo trào lưu gamification, instant gratification, làm những thứ màu mè. Tôi là người khiêm nhường, không tự quảng cáo bản thân, biết mình còn thiếu sót. Tôi là người trung dung, không cổ súy rằng một phương pháp nào là đúng nhất, tốt nhất. Tôi là người cần kiệm, quan tâm đến công bằng và lợi ích xã hội, không chăm chăm kiếm tiền, vơ vét cho mình thơm tho đẹp đẽ.
1. Tôi đọc sách Miki Kashtan.
2. Tôi không tham gia CHCT2022.
3. Tôi viết bài về GTTA có nói về những ứng dụng sai lầm của phương pháp.
4. Sếp yêu cầu tôi viết bài có tít đúng SEO. Sếp bảo tôi mọi thứ phải chuyển thành màu thương hiệu.
5. Mẹ gặp ai cũng nói về kinh doanh Amway.
6. Thường xuyên mua ứng dụng.
5. Bạn học ở Singapore: Tôi là người dũng cảm đi theo con đường minh chọn, không lệ thuộc vào chức vụ, danh lợi, bằng cấp. Tôi là người tìm thấy sự thiêng liêng trong đời sống. Tôi là người quý trọng gia đình, quý trọng từng phút giây được sống thay vì những thành công sự nghiệp. Tôi rời khỏi xã hội tài chính hút máu ức hiếp, để đầu tư cuộc đời vào nông nghiệp, hòa bình, mang ích lợi cho cái chung (commons) thay vì tư lợi.
1. Tôi đã làm việc ở trang trại.
2. Tôi đã gap year 2 năm, dành thời gian cho bố và bà.
3. Tôi đồng ý làm việc với E2, GE không lương (vì mẹ nuôi).
4. Bạn đi học ở Cambridge.
5. Anh mở công ty đầu tư vào giải pháp công nghệ vượt trội.
6. Bạn có trang LinkedIn.
6. Nhóm bạn thân: bốc đồng, hướng ngoại. Cân bằng, hiền hòa. Mn thoiả mái, rõ ràng, ko mập mờ, công tư phân minh. Tiền, việc rõ. nhiều màu. Rất tốt, giỏi nói. Không lắng nghe điều khó hoặc vấn đề ko ok, hời hợt, ko quan tâm, dù thông minh lèo lái cảm xúc trong cuộc vui, không kết nối, sâu sắc, đồng hành, lời khuyên
1. Cho qua chuyện phức tạp khi ai đó vấp, làm mọi thứ nhẹ nhàng. 
2. Giữ bản sắc, ko lung lay.
3. Tham gia khóa học tinh thần, tâm linh, GTTA, 
4. cuộc trò chuyện tới sáng
5. Quan tâm tinh thần, tâm linh
6. Không có tác động mạnh làm mình tốt hơn dù thời gian dài
7. Ko chia sẻ điều sâu sắc
8. Chia sẻ ko tham gia

Trong [nhóm], em là người ..., khác với ....

True mourning needs self-compassion. If not, it become self-judgment.

Defensiveness: Look so much at intention not looking at outcome.

Guilt: Look so much at outcome not looking at intention.

I don't trust myself to hold myself with compassion if I open up to the effect of my action.

I don't trust myself to improve if I have compassion for myself.

Practice #3.4:

1. Think of a time when you were engaged in a passionate disagreement with someone. Write down your best memory of their words.
2. What human needs and values do you hear in those opinions?
3. How might you ask the person if your understanding is accurate about what’s important to them?
4. What is your own perspective within the discussion you had at the time?
5. What are the underlying human needs and values that inform your opinion?
6. How might you express your opinion in the deepest, least confrontational way, relying on the needs and values you just named?

1. Observation: "I knows that people like you don't care much about money or material things. (Probably think that prayer and fasting will cure all diseases, and when there is an accident, there is human love.) But when mom is sick, we want to be as prepared as possible. What if I can't call T's car? The hospital system is very bad, there are no ambulances. 
2. Jackal thoughts: What the fuck do you know about "people like me"? How dare you condemn what we do? You think you make money that means you're so much better? You do not know how much money I gave to mom. And you are always away, never there when we need someone. Every time you get better you go out with your friends and when you're sick you come home to be taken care of. What kind of daughter is that? Why do you give us scraps? And now you want ME to contribute to buying a CAR? It's a liability, paying for all of those insurance and maintenance. You have no fucking investment wit around you, always wasting money, buying things that go down the drain for your own fancy, getting bored so quickly and never have the reliability to take care of anything long term. Everything falls on us. You don't even take care of your own plants or wash your clothes for fuck's sake. You never hold on to your money, don't even have savings after all these years, wasting your salary and health on credit card. Why do I have to pay half-half when I'm the one at home doing housework?
3. Feelings & Needs:
1. I'm angry. How dare her assume I don't care about mom and devalue my contribution just because I don't earn as much money? I feel defensive. I feel indignant. Wow, you're so good. Who gave you permission to say this? Livid. Scornful. Poor you, don't know any better. Injured. Hurt. My pride hurt. I want my contributions to be appreciated. I want to see myself as equal. If I'm not important, if you are so good at it, then go and do it yourself? I want to know I have worth, value. Phẫn uất. Cáu tiết. Khinh bỉ. Tổn thương. Đau lòng. Tự ái. Mình muốn những đóng góp của mình được trân trọng. Muốn thấy mình bình đẳng. Muốn biết mình có giá trị.
2. I'm scared of the responsibilities to come. She has never been reliable. It all falls on me. Just thinking about buying a car gives me chills. Who buy? Who washes? Sick of this gain. Stressed. Who will take responsibility? Stored where? It's great to say, but have you ever taken full responsibility for anything you started? Distrust. Fear. It won't work. Illusory. Pressured, being pushed into that position already. I need the freedom to choose. Need comfort. Need to be within capacity, not have to strain to support. Need safety. If this is my idea, I'm willing to take it all, but I don't want to get be forced into someone else's plan. Need someone else to take responsibility. I need to be in control of my own time and money. Chỉ nghĩ tới chuyện mua xe là mình thấy lạnh sống lưng rồi. Ngao ngán. Căng thẳng. Mất lòng tin. Lo ngại. Áp lực, bị đẩy vào thế đã rồi. Mình cần sự tự do lựa chọn, không phải đi đổ vỏ. Cần sự thoải mái. Cần vừa sức, không phải gồng lên để đỡ. Cần an toàn. Nếu chuyện này là mình đề ra mình sẵn sàng chịu hết, nhưng mình không muốn bị đưa vào tròng. Cần người kia chịu trách nhiệm. Cần tự chủ với thời gian và đồng tiền của mình.
3. I am hurt because I need appreciation for my contribution. I am scared because I need autonomy with my time and money.
4. Empathy: I made a feeble attempt at empathizing with her. Here I'll try again.
1. She really loves mom. She was scared and regretful during the past deaths because she couldn't contribute more. We relied on others. She already is in a lot of pain, thinking she didn't do enough, inadequate. Guilt. Regret. Embitter? Heartbroken to think about? Pity her? Day ends. Want to contribute to the safety of the family. Có lỗi. Hối tiếc. Chua xót? Chạnh lòng khi nghĩ về? Xót cho bà? Day dứt. Muốn đóng góp cho sự an toàn của gia đình. Chị thấy lo lắng vì tương lai sức khỏe của mẹ. Thương mẹ.
2. Insecurity. Want to be safe and proactive. Had to consider a lot before opening because she didn't want to upset me. Afraid. Lonely, stressed when having to worry about big things alone. Want to have support (from me), mutuality, companionship. Can you do this with me? I feel like I'm not strong enough. Out of breath, overwhelmed, headache, can't think. Heavy, burdensome. Want to feel comfortable, share. Bất an. Muốn an toàn và chủ động. Đã phải cân nhắc rất nhiều trước khi mở lời vì không muốn động chạm đến mình. Sợ. Cô độc, căng thẳng khi phải lo chuyện lớn một mình. Muốn có sự hỗ trợ (từ mình), san sẻ, đồng hành. Can you do this with me? Thấy mình không đủ sức. Hụt hơi, choáng ngợp, bưng bưng cái đầu, nghĩ không ra. Nặng nề, nặng gánh. Muốn thoải mái, chia sẻ. 
3. She feels heartbroken about what happened and wanted to contribute. She feels overwhelmed with what it takes to contribute and want mutuality.
5. Self-empathy again: I feel bristled when I think of "mutuality" and her words "She is your mom, too, you should also contribute to taking care of her by paying for a car with me."
1. I'm indignant. I want to be trusted that I love mom more than anyone in this world. No need to remind me or pressure me by these "should's". I want trust & autonomy.
2. She's scared that she has to do this all alone.
6. Realization: I need to take care of my needs to feel valued and autonomy. These are the things only I can give myself. I often think people "give or take away" these things for me when in reality I am the only one who can give myself value and autonomy. I will practice:
1. Self-gratitude
2. Make conscious choice, say 'yes' and 'no' and why